Dembiya dagaal oo ay geysteen militariga Britain miyaa la qariyay?

0
311

Dowladda Britain iyo ciidamada dalkaas ayaa diiday eedda loo soo jeediyey ee ah in ciidamadooda ey dad rayid ah ku laayeen dalalka Afqaanistaan iyo Ciraaq.

Baaritaan ay si wada jir ah u sameeyeen Barnaamijka BBC Panaroma iyo wargeyska Sunday Times, waxaa lagu wareystay 11 dambibaarayaal oo sheegay iney heleen caddeyma cadcad oo muujinaya in ciidamada Britain ey dambiyo dagaal geysteen.

“Ciidamada dilalka gestay waa in sharci lala tiigsado”, ayey yirahdeen ila xog ogaal ah.

Wasaaradda gaashaandhigga Britain waxay sheegtay iney gaashaanka u daruurtay eedda loo soo jeediyey ciidamadeda.

Xoghayaha Arrimaha Dibadda ee Britain Dominic Raab wuxuu BBC u sheegay in “dhammaan eedeymaha la soo jeediyey, iyo caddeymaha la sheegayba la eegayo”.

Caddeeymahan cusub waxaa laga helay kooxda gudaha dalka Ciraaq ka shaqeysa ee (IHAT), baaritaannada ay ku sameeyeen dambiyada dagaal ee ay ciidmada Britain ka geysteen xilligii ay Ciraaq qabsanayeen iyo howlgallada ay ciidamada Britain ka fuliyeen North Moor ee dalka Afqaanistaan oo dambiyo dagaal ay ka geysteen.

Ciidama Britain oo ku socda diyaarad Helikopter ah oo ku dageyso degmada Nahr-e Saraj ee Gobolka Helmand ee dalka Afqaanistaan ka tirsan. 

Dowladda waxay go’aansatay iney albaabbada isugu dhufatay xafiisyada IHAT iyo Howlgalka North Moor ka dib marki uu sharci yaqaan, Phil Shiner, oo gacanta ku haya kiisas ka badan 1000 uu soo bandhigay warbixin ku saabsan xadgudubyada ay ciidamada Britain ka geysteen gudaha dalalka Ciraaq iyo Afqaanistaan.

Mid ka mid ah dambi baarayaasha IHAT wuxuu Panaroma u sheegay: “Wasaaradda gaashaan dhigga waxay diyaar u ahayn in askari keeda ah ay sharicga horgeyso”.

Dambibaare kale oo horay uga soo shaqeeyey baarista kiisaskan wuxuu sheegay in dadka ay waxyeellada ka soo gaartay dambiyada dagaalka ay aad u dayacan yihiin: “Waxaan isticmaalayaa ereyga ah aad baan uga xumahay. Waxaanna dareemayaa waxay qoysaska dhibka soo gaartay dareemi karaan, sababtoo ah illaa iyo hadda midkoodna caddaalad ma helin. Marka sidee madaxa kor ugu qaadi kartaa ka muwaaddin Britain ahaan?

Panaroma waxay si qoto dheer qiimeyn ugu sameysay caddeymo badan oo la xiriira kiisaska dambiyada dagaalka. Kiisaska baaritaanka laga sameeyey waxaa ka mid ah mid ay IHAT ku sameysay toogasha ay ciidamada Britain u geysteen askari boolis ah oo Ciraaq u dhashay xilli uu ilaalo ka hayey magaalada Basra, sannadkii 2013-kii.

Racid al-Musaawi xilligi la tooganayey wuxuu ahaa askari ka tirsan booliska Ciraaq

Rashid al-Musaawi waxaa la toogtay waxyar ka dib marki uu gurigiisa ka soo baxay, ugu dambeyntina wuxuu u geeriyooday dhaawaci ka soo gaaray rasaasti ku dhacday. Dhacdadaasina, taliyihii xilligaas ee ciidanka Britain, Maj Christopher Suss-Francksen wuu baaray.

24-saac ka dibna, Maj Suss-Francksen wuxuu baaritaankiisa uu ku soo gabgabeeyey toogashada askarigaas inay ahayd mid si sharci ah u dhacday isaga oo sheegay inuu marka hore askariga Ciraaq uu rasaasta soo riday ka dibna ciidamada Britain ay iyaguna ku rideen rasaas ay naftooda ku difaacayaan.

Wuxuu Maj Suss warbixintiisu intaa ku dartay in rasaasta askariga Ciraaq uu soo riday uu marka hore ku dhaawacmay askari ka mid ah ciidamada Ciraaq.

Baarayaasha IHAT laba sano ayey ku qaadatay baaritaanka kiiskan oo su’aalo ay ka weydiiyeen 80 askari oo ka tirsan ciidamada Britain, oo ay ka mid ahayd gabar goob joog u ahayd dilki askariga booliska Ciraaq loo geystay.

Gabadhaas askeriga ahayd ee u warrantay IHAT waxay si weyn uga hortimid warbixinta uu soo saaray Maj Suss-Francksen: “Warbixintan xaqiiqda kuma saleysno wixii aan aniga goob jooga u ahaa ayay beeneyneysaa. Warbixintan ma ahan run mana la qaadan karo.

Racid walaalkii oo tusaya halka ay walaalkii askarta Britain ka soo toogteen

Askartu markhaatiga furtay waxay sheegeen iney maqleen hal xabbad oo dhacday oo keli ah, taas oo muujineysa inuu askariga booliska uusan wax xabbad ah soo ridin. Askarta kale ee Markhaati furkooda siisay IHAT, sidaa ayey iyaguna sheegeen.

Baarayaasha waxay baaritaankooda ku soo gabagabeeyeen in askarta toogashada askariga booliska Ciraaq ku lug lahayd si degdeg ah sharciga loo horkeeno caddaaladdana la mariyo, “cid kasta oo isku dayday iney dilalkaasi qarisana si adag loola xisaabtamo”.

Baarayaasha militarigana illaa iyo hadda ma jirto cid ay maxkamad u soo taageen.

Qareenka Maj Suss-Francksen wuxuu sheegay: “Macamiisheyda ma eegin warbixinta IHAT mana awoodin waddo kale oo lagu xaqiijin karo tayada iyo sida looga kalsoonaan karo warbixinta IHAT, qoraalkana ma ahan mid dhammeystiran oo sababi karto in askarta Britain sharciga UK lagu qaado”.

Howlgalka Northmoor waxay dowladda Britain fulisay 2014-kii, waxaana ciidamada lagu eedeeyey iney 52 dil oo sharci darra ah ay geysteen.

Baare ka howlgalay Northmoor wuxuu sheegay: “Ma qori doono warbixin illaa aan labada dhinac kala hadlo. Haddii aad qoreyso warbixin, waxaad heshayna ay tahay xogta dhinaca Britain siduu baaritaankaas uu u noqon karaa mid dhammeystiran?”

“Fikirka aan qabo wuxuu yahay in cid kasta oo dilalkaas ku lug lahayd baaritaan lagu sameeyo, si sharciga loo meel mariyo.”

Xoghayaha arrimaha dibadda UK Dominic Raab oo BBC u warramay wuxuu sheegay ciidamada Brritain iney yihiin kuwa sharciga aad ugu adag

Wuxuuna yiri: “Arrinta saxda ah ee aan sameyneyno waxay tahay in eedeymahan ey yihiin kuwa aan caddeymo ku filan wadan, waxaa kale oo aan halkan ka sheegayaa in shaki keli ah aan dadka lagu jahwareerinin, sidoo kale, yaynaan dhaawicin sharafta ciidamo dalkooda u adeegaya, wax walba oo aan sameynana ay caddaalad noqdaan.”

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here