Magaalada Melbourne ee dalka Australia oo ay ku nool yihiin tirada ugu badan ee Soomaalida Australia ah ayaa ah meel qofka dhinta aanay sahlaneyn in si dhib yar loogu aaso.
Melbourne oo ay ku nool yihiin dad gaaraya 5 milyan oo qof ayaa la sheegay in dhibaatooyinkan ay la wadaagto magaalooyin kale oo waaweyn oo ku yaala dalkaas, waxaana labadii qofba lagu aasaa xal qabri, taas oo muujineysa sida aanay u sahlaneyn in qofka ku dhinta halkaas si dhib yar loogu aaso.
Xilliyadii hore ayaa la sheegay in xitaa saddexdii qofba xal xabaal lagu aasi jiray, kuwaas oo gododkooda uu kala sareeyo.
Haseyeeshee dadka Soomaalida ee ku nool ayaa iyagu sameystay qorshe dhanka aaska.
“Saddexda qof ee halka meel lagu aaso anigu ma soo gaarin balse annaga haddii aan nahay Soomaalida ku nool Melbourne waxaan dadku u aasnaa halkii xabaal oo laba qof lagu aasayo balse godkooda la kala sareysiinayo, haddii aan nahay Soomaalida ku nool halkan, sanad kahor waxaan iibsanay 15 xabaal, balse manata waxaa ka hadhay 6 god oo keliya”, ayuu yiri Xassan Shiine oo kamid ah gudidga xabaalaha Soomaalida ee Melbourne.
Wuxuu sheegay in halkii god uu jooga lacag dhan sideed kun oo doollar, marka lagu daro kharashka aaska oo dhanna ay isku tageyso 12 kun oo doollar.
Dadka Soomaalida ee magaaladaas ayaa sanadkiiba qoys walba waxaa laga qaadaa lacag dhan boqol doollar, taas oo uu sheegay in lagu iibiyo xabaalaha lagu aaso dadku marka ay dhintaan.
“Qofkii bixin waayay lacagta qaaraanka ee boqolka doollar ee aan sanadkii qaadna, anngu ma aasin doonaa oo iyaga ayaa iska bixin doonaa kharashka, annagu se waxaan wax u ilaalinaa dadka wax baxsada”, ayuu hadalkiisa sii raaciyay Xassan Shiine oo la hadlayay BBC-da.
Kate Ryan oo ah cilmi baare katirsan machadka Urbis researcher ee dalka Australia oo la hadlay wargeyska Domain ee kasoo baxa dalkaas ayaa sheegay in xabaalaha magaalooyin ay kamid tahay Melbourne dadka loogu aaso qaab uu meydka waligii isaga jirayo godka, halka magaalooyinka kalena godadka la kiresyto oo tusaale ahaan 20, 25 ama 90 sano kadib qofka lafahiisa laga saarayo godka.
“Dhibaatada kale waxay tahay in muddo hadda laga joogo boqol sano la qondeeyay xabaalaha, muddooyinkii dambena dhulkaas wax aan sidaa u badney lagu kordhiyay, taas oo keentay in dhulka uu gabaasi noqdo, maadaama tirada dadka ay sii badaneyso”, ayuu yiri Kate Ryan.
Sidoo kale Alhadeff, oo kamid ah bulshada Yahuuda ee dalka Australia ayaa sheegay in dowladda dalkaas ay ka gaabisay wax ka qabashada arrintan.
“Waaxaa jira qaabab badan oo wax looga qaban karo arrintan, haddana dowladda dhul ku filan uma aanay qoondeynin aaska dadka Muslimiinta, krishtaanka, Yahuuda, kuwaas oo aad ugu baahan dhul ay ku aasaan dadku marka ay dhintaan”, ayuu yiri Alhadeff.
Sidoo kale Kazi Kali oo kamid ah bulshada Islaamka ee dalka Australia ayaa sheegay in dowladda dalkaas looga baahan yahay dhul lagu aaso dadka, maadaama tirada bulshada ay sii kordheyso.
Magaalada caasimadda ee Sydney ayaa haddii qof uu ku dhinto waxaa loo kireeyaa xabaal 99 sano ah, taas oo ay tahay in qofka uu bixiyo lacag dhan shan kun oo doollar, balse taas waxaa kasii qaalisan marka qofka lagu aaso dhul aanan lafihiisa laga saari doonin waligii, taas oo la sheegay in kharashka ku baxa ay u dhaxeyn karto sideed kun ilaa iyo 15 kun oo doollar.
Dadka u dhaqdhaqaaqa arrimaha Muslimiinta ee dalka Australia ayaa dowladda ka codsaday in dhul ku filan ay siiso dadka, si xal waara loogu helo dhibaatada dhanka xabaalaha ee ka jirta wadankaas.
Xilligan oo u dunida ka jiro fayeraska corona ayaa dad badan waxaa ay u dhimanayaan xanuunkan, waxaana taas ay sii kordhineysaa tirada xabaalaha loo baahan karo bil walba.
