Muuqaalka garoonka diyaaradaha ee BER ee dalka Jarmalka ayaa ah mid soo jiidasho leh oo weyn, waxaa lagu waday in dhismaha garoonka la dhameystiro sannadkii 2012-kii balse waliggeed ma aysan dhicin hirgelinta qorshahaas.

Garoonka BER waxaa uu noqday meesha kaliya ah uu ku faano Jarmalka balse waxaa la degay masiibo ka timid Injineerada, khuburrada gaadiidka waxay ku tilmaameen ‘murugu qaran oo ku habsatay Jarmalka’.

Boorar ku dhagan garoonka waxay muujinayaan diyaarado soo degayo iyo sii kacayo balse waxay adeegsanayaan xog ay leeyihiin garoomada diyaardaaha ee magaalada Berlin.

Shirkadda dhiseysa garoonka waxay ballan qaaday in si rasmi ah loo furi doono sannadka nagusoo aadan, inkasta uu mashruucaas qaatay muddo siddeed sanno ah oo ay ku baxday balaayin lacag ah.

Waxay arrintani muujineysaa in ciladaha ku yimid dhameystirka garoonka ay ugu wacan tahay khilaaf siyaasadeed uu taagan iyo in aanan howlkar aheyn dadka loo dhiibay mashruucaas.

“Kooxdii la socotay mashruuca dhisitaanka garoonka waxaa ku jiraa dad badan oo siyaasiyiin ah oo aanan wax fikrad ah ka heysan waxa uu yahay mashruuca” ayuu yiri Profesoor Genia Kotska oo bare ka ah jaamacadda Free University of Berlin.

“Waxaa loo xilsaaray siyaasiyiintan go’aanada muhiimka ah ee mashruuca”

Markii uu qalalaasihii dhaqaale harreeyay Jarmalka sannidihii 2007-dii iyo 2008-dii, waxaa adkaatay in la helo qanddaraasle khibrad leh oo dhameystiro garoonka balse qaar kamid ah siyaasiyiinta dalkaas ayaa ku adkeystay in loo adeegsado lacagaha dadweynaha.

Martin Delius oo ah siyaasi Jarmal ah oo horraan kamid ahaa guddi loo xilsaaray inay soo ogaadaan khaladaadka dhacay ayaa waxaa uu yiri “waxay hagaajiyeen qeybta haggida garoonka oo aanan inaba shaqeyneyn”

Waxaana lasoo jeediyay in la baddalo baaxadda iyo qeybaha uu ka kooban yahay garoonka cusub.

Weriye BBC ka tirsan oo garoonka ayaa waxaa loo sheegay in goobta laga raaco diyaaradaha la ballaariyay labo jibaar marka loo barbardhigo garoomada kale.

Khaladaadka waxaa kamid ah in garoonka lagu rakibay qalab aanan wax faa’ido ah ku jirin isla markaasna dadka horkacayo mashruuca ay yihiin dad aanan waxbo kala socon, sida uu sheegayo Profesoor Genia Kostka oo yiri “Waxay lamid tahay adigoo hagaajinayo diyaarad hawada ku jirta”

Siyaasiyiin uu kamid yahay duqa magaalada Berlin ayaa ka hor yimid fikrad lasoo jeediyay ee ah in la burburiyo balse waxay ku adkeysteen in la sameeyo meelo gaar ah oo loogu talagalay diyaraadaha waaweyn sida diyaaradda Airbusa A380.

Weriyaha ku sugan magaalada Berlin ayaa waxaa uu BBC u sheegay ‘in garoonka aanan loo sameyn goobaha la dhigo diyaaradaha lagu raaco qiimaha jaban balse ay ugu talagaleen kuwo lagu raaco qiimaha qaaliga ah”

Balse goobaha loogu talagalay garoonka in laga raaco diyaaradaha qiimaha jaban waa in lagu daraa maadama dadku ay u badan yihiin inay raacaan.

Waxay u muuqataa in injineeradu ay ku tallaabsadeen qaab dhismeed muran badan dhaliyay oo lagu wareeray.

Garoonka waxaa loo asteeyay in xarigga laga jaro sannadkii 2012-kii balse waxaa jiray cilado ku timid dhismaha balse siyaasiyiinta majaraha u hayay mashruuca ayaa indhaha ka dadatay dhibaatada isla markaasna waxay shaaca ka qaadeen in Berlin ay ku xiran doonto caalamka.

Kaddib markii lagu casuumay hoggaamiyaha Jarmalka Angela Merkel inay xarigga ka jarto ayaa waxay saraakiishii u qaabilsaneyd in kormeeraan garoonka ay ku baaqeen in la joojiyo arrintaas, waxay sheegeen in aysan shaqeyneyn qaar kamid ah qalabkii ku xirnaa halkaas sida Gambaleelka iyo qalabka dab damiska.

Shaqaalaha garoonka waxay ku shaqeynayaan qalab aanan horumarsaneyn, qaar kamid shaqaalaha waxay fadhiyaan halkaas si ay teleefoonka ugu qeylisiiyaan baddalkii ay isticmaali lahaayeen Gambaleel koronto ah.

Wowereit oo kamid ah siyaasiyiinta ugu caasan Jarmalka iyo siyaasiyiin kale ayaa shaaca ka qaaday in garoonka aanan la furi karin.

Mas’uuliyiinta shirkadda maamuleysa garoonka waxay sheegeen in mashruuca uu ku baxaya 6 bilyan oo lacagta Yuro ah balse mashruuci hore ee lagu dhisayay garoonka loo qorsheeyay inay ku baxdo 2 bilyan oo lacagta Yuro ah.

Madaxa cusub ee mashruuca dhistaanka garoonka Hartmut Mehdorn ayaa waxaa uu shaaca ka qaaday khaladaad dhowr ah.

Siyaasi Delius ayaa sheegay “in xarkaha korontada garoonka aysan inaba shaqeyneyn”

Ciladaha garoonka waxay ka badan yihiin 550,000 ciladood, waxa ay u baahan yihiin in la hagaajiyo.

Khaladaadka ugu weyn waxa uu yahay in xarkaha korontada ay meel kasta gudaha garoonka ay daasan yihiin.

Dhaqaalaha lagu dhisayo garoonka ayaa sare u kacaya bil kasta iyadoo la isticmaalyo balaayin lacagta dalkaas.